Dana 20.2.2025. godine sa početkom u 12.00 časova, u prostorijama Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu u Palama, održana je javna odbrana završnog master rada kandidata Ane Rudić, dipl. pravnika pod nazivom ''Sadržina bračnog ugovora''.
Komisiju za odbranu ovog završnog master rada činili su doajeni nauke građanskog prava:
- dr Stanka Stjepanović, redovni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu u penziji – predsjednik Komisije;
- dr Dimitrije Ćeranić, vanredni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu – mentor i član Komisije;
- dr Svjetlana Ivanović, vanredni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu – član Komisije.
Pored rodbine i prijatelja, odbrani su prisustvovale i kolege kandidata.
Bračni ugovor složeno je i značajno pravno sredstvo kojim bračni supružnici mogu ostvariti visok stepen autonomije u uređivanju svojih imovinskih odnosa. Ovaj instrument omogućuje bračnim supružnicima da samostalno odrede uslove pod kojima će regulisati svoje finansijske i imovinske odnose tokom trajanja braka, kao i u slučaju njegovog prestanka. Istovremeno, zakonodavac je jasno definisao određena ograničenja s ciljem zaštite slabijeg bračnog supružnika, djece i osnovnih interesa porodice, čime se obezbjeđuje da bračni ugovor ne ugrozi temeljna prava članova porodične zajednice.
U pravu Republike Srpske jedan od važnih aspekata ovog pravnog instrumenta jeste preciznost pravnih normi, ali i fleksibilnost koju bračni supružnici imaju prilikom uređivanja svojih imovinskih odnosa. Tako se u dijelu koji se odnosi na ugovorno isključivanje zakonskog režima zajedničke imovine dozvoljava bračnim supružnicima da odrede da sve što jedan bračni supružnik stekne tokom braka predstavlja njegovu posebnu imovinu, bez obzira na način sticanja. Ova odredba omogućuje značajnu nezavisnost bračnih supružnika u finansijskim pitanjima, što je posebno korisno u brakovima gdje jedan od bračnih supružnika ima znatno veće prihode ili imovinu stečenu prije braka.
Postoji čitav niz odredaba kojim se bračnim supružnicima ostavlja mogućnost izbora režima koji će se primjenjivati na njihove imovinske odnose. Tako se bračnim ugovorom može predvidjeti da se posebna imovina jednog bračnog supružnika spoji sa zajedničkom imovinom stečenom tokom braka, ili da bračni supružnici unaprijed definišu svoje udjele, čime se vrši i sama dioba zajedničke imovine. U praksi, ovakve odredbe mogu značajno smanjiti potencijal za konflikte, a samim ti i iscrpljujuće sporove u slučaju razvoda i podjele imovine, jer svaki bračni supružnik već unaprijed zna svoja prava i obaveze u vezi s imovinom.
Pored toga, Porodični zakon Republike Srpske postavlja određena ograničenja na sadržinu bračnog ugovora kako bi se zaštitila osnovna prava bračnih supružnika i porodice, propisivanjem niza odredaba koje će se smatrati nevažećim, kao što je slučaj sa odredbama kojima bi se bračni supružnici odrekli prava na izdržavanje djece, kao i onih koje bi bile suprotne zakonskim odredbama o porodičnom domu. Na ovaj način, ostvaruje se sigurnost da nijedan bračni supružnik, ali ni djeca, ne mogu biti uskraćeni za svoja zakonska prava, čak i ako je bračni ugovor uređen na način koji favorizuje jednog bračnog supružnika.
Bračni ugovor, prema tome, istovremeno pruža značajnu slobodu u regulisanju imovinskih odnosa, ali i postavlja jasne granice koje osiguravaju zaštitu prava svih članova porodice. Zakonodavac je ovim pravnim instrumentom uspostavio balans između privatne autonomije bračnih supružnika i obaveze države da štiti pravednost unutar porodičnih odnosa. Ukoliko se koristi na savjestan i pravedan način, uz poštovanje osnovnih principa porodičnog i obligacionog prava, bračni ugovor zaista predstavlja jedan od najznačajnijih mehanizama u pravnom sistemu Republike Srpske za uređivanje imovinskih odnosa bračnih supružnika, uz istovremenu zaštitu temeljnih prava i interesa porodične zajednice.
Bračni ugovor predstavlja alat kojim bračni supružnici mogu prilagoditi imovinske režime svojim specifičnim potrebama i životnim okolnostima. Bez obzira na to koji imovinski režim se primjenjuje, ugovor omogućuje bračnim supružnicima da na pravovremen i transparentan način regulišu pitanja imovine i izbjegnu potencijalne nesporazume, pravnu nesigurnost i finansijske neravnopravnosti koje mogu nastati nakon razvoda. Time bračni ugovori postaju važan mehanizam koji osigurava pravednost i predvidljivost u uređivanju imovinskih odnosa bračnih supružnika.
Na osnovu svega navedenog, komisija je zauzela stav da je riječ o veoma zanimljivoj i inspirativnoj temi. Ovaj rad će svakako znatno doprinijeti nauci građanskog prava te polju porodičnog prava ali prije svega pomoći u definisanju rješenja mogućih modela imovinskih odnosa supružnika, te dati podstreka mnogim pravnim piscima i pravnicima - praktičarima da se uhvate u koštac sa istraživačkim radom u ovoj oblasti što bi sigurno dalo veliki doprinos pravnoj nauci.
Komisija je konstatovala da je riječ o odličnom kandidatu, koji je pokazao izuzetnu zrelost u radu, iz čijeg velikog truda je i proistekao jedan ovako visokokvalitetan završni rad koji uveliko prevazilazi nivo master rada, pod mentorstvom doajena porodičnog i nasljednog prava u regionu profesora Dimitrija Ćeranića – tvorca aktuelnog Porodičnog zakona Republike Srpske. Komisija je sa zadovoljstvom konstatovala da studente ovog fakulteta, za razliku od drugih, odlikuje kritička misao, jer pravo je umjetnost argumentovanja. Ovaj fakultet stvara pravnike intelektualce, a kandidat Ana Rudić je svakako jedan od njih. Komisija je ocijenila ovaj završni master rada sa najvišom ocjenom, čime je Ana Rudić uspješno okončala odbranu svog master rada i zasluženo stekla akademsko zvanje mastera prava.
