Pravni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu
NASTAVNI PROCES
Pravni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu, školske 2007/2008. godine, u skladu sa Dozvolom za rad (br. 07.2-9485/07, od 25. decembra 2007. godine – početna akreditacija) i Dozvolom za rad Univerziteta u Istočnom Sarajevu (br. 07.023-3899/09, od 22. juna 2009. godine), izdatim od strane Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske, započeo je nastavni proces u skladu sa Bolonjskom deklaracijom.
Prvi ciklus akademskih studija prava na Pravnom fakultetu usklađen je sa Zakonom o visokom obrazovanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 67/20). Izvodi se kao studijski program Pravo, i to u sjedištu Fakulteta na Palama i u odјeljenju van sjedišta u Bijeljini (Dozvola za rad van sjedišta, br. 07.023/612-216-4/10, od 01.10.2010. god.).
Početkom 2019. godine, Pravni fakultet dobio je Uvjerenje o akreditaciji (studijski program Pravo l ciklus) i Rješenje o akreditaciji, JU Agencija za akreditaciju visokoškolskih ustanova Republike Srpske br. 01/1.3.66-6/18 od 26.03.2019, čime je ispunio uslove da bude prvi akreditovani studijski program prava na prvom ciklusu studija u Republici Srpskoj i Federaciji BiH. Nakon skoro dvije godine, Agencija za razvoj visokog obrazovanja i obezbjeđivanje kvaliteta BiH donijela je Rješenje o upisu Univerziteta u Istočnom Sarajevu u Registar akreditovanih visokoškolskih ustanova u BiH, br. 05-33-1-101-24/19 od 6.2.2020. godine.
Zahvaljujući kvalitetnom kadru i tradiciji dugoj preko 75 godina (budući da baštinimo tradiciju Pravnog fakulteta u Sarajevu koji je započeo sa radom 1946. god.), Fakultet uspješno obrazuje i izvodi diplomirane studente po savremenom nastavnom planu i programu. Studije prvog ciklusa akademskih studija prava traju četiri godine (osam semestara), nose 240 ECTS bodova i završetkom osnovnog studija stiče se akademsko zvanje diplomirani pravnik – 240 ECTS.
Drugi ciklus akademskih studija prava, od školske 2016/2017. godine je reformisan (Dozvola za rad br. 07.05/612-191-7-1-1/14, od 23.10.2015. god.), tako da se nastava izvodi na studijskom programu Pravo u sjedištu Fakulteta na Palama i u odјeljenju van sjedišta u Bijeljini, pri čemu se studenti opredјeljuju za jedan od smjerova: Javno pravo, Građansko pravo (sa dva modula: Građansko pravo i Poslovno pravo) ili Krivično pravo. Studij traje jednu akademsku godinu (dva semestra), sa ukupno 60 ECTS bodova. Studijski program se izvodi kroz različite oblike nastave, a predviđena je i izrada završnog („master“) rada. Po završetku studija, studenti stiču akademsko zvanje master prava.
Na Pravnom fakultetu su u toku pripreme za osnivanje trećeg ciklusa akademskih studija prava, koje će da traju tri godine (šest semestara) i čijim će završetkom studenti da stiču 180 ECTS bodova i naučno zvanje doktor pravnih nauka. Planirano je da doktorski studij bude organizovan po smjerovima, uz obaveze polaganja ispita, pisanja naučnih radova i izradu završnog rada – doktorske disertacije.
Obrazovni ciljevi studijskih programa Pravo prvog i drugog ciklusa akademskih studija usklađeni su sa sličnima u okruženju i postoje dokazi o uporedivosti. Naime, studijski programi Pravo koncipirani su tako da budu usklađeni sa dostignućima pravne nauke i struke, kao i sa iskustvima drugih pravnih fakulteta u okruženju i Evropi. Pravni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu vodio je računa o vlastitim iskustvima u izvođenju nastave, potrebama pravne struke i nauke u zemlji, kao i o iskustvima drugih visokoškolskih ustanova. Posebno su uzeta u obzir iskustva tri visokoškolske ustanove čiji akreditovani studijski programi pokazuju veliku sličnost sa našim studijskim programima: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu, Pravni fakultet Univerziteta u Ljubljani.
VANNASTAVNE AKTIVNOSTI
Osim nastavnih aktivnosti, Pravni fakultet organizuje i brojne vannastavne aktivnosti, koje su posebno intenzivirane od kraja 2018. godine. One podrazumijevaju organizovanje: studentske prakse u sudovima, tužilaštvima, organima uprave, advokatskim kancelarijama, privrednim društvima, organizovanje predavanja uglednih pravnika iz zemlje i inostranstva, posjete institucijama Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, studentska putovanja u inostranstvo, razmjenu studenata u okviru Erasmus+ programa, organizovanje pravnih klinika kojima studenti proširuju i produbljuju pravnička znanja i vještine, učešće studenata na takmičenjima iz oblasti prava, pripremanje studenata za takmičenje i organizovanje takmičenja u besjedništvu i debati, organizovanje obuke za korišćenje pravnim bazama, itd. Brojne od ovih aktivnosti predstavljaju priliku studentima da još tokom studiranja pronađu zaposlenje, a Pravni fakultet je do sada velikom broju studenata na taj način pomogao da se zaposle.
NAUČNI RAD NA PRAVNOM FAKULTETU
Pravni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu godinama unazad organizuje Naučni skup povodom Dana Pravnog fakulteta. Oktobra 2021. godine održan je jubilarni, deseti naučni skup, na kome je učešće prijavilo 135 autora i koautora iz četrnaest država svijeta, a poslato je 118 referata koji su izloženi na četiri svjetska jezika. Na osnovu toga je Naučni skup povodom Dana Pravnog fakulteta postao najveći naučni skup u oblasti prava na prostoru bivše Jugoslavije. Time je naučni skup koji organizuje Pravni fakultet sa suorganizatorima ispunio uslove da sa sadašnje klasifikacije i kategorizacije kao međunarodnog naučnog skupa prve kategorije, i najbolje kategorisanog u oblasti društveno-humanističkih nauka u Republici Srpskoj, dosegne najvišu klasifikaciju pa da bude međunarodni naučni skup prve kategorije od posebnog značaja, među nekoliko najboljih skupova u državi. Naučni radovi sa naučnih skupova objavljuju se u zbornicima radova, koji izlaze u nekoliko tomova na nekoliko hiljada stranica.
Osim naučnog skupa, Pravni fakultet izdaje naučni časopis Godišnjak Pravnog fakulteta u Istočnom Sarajevu, organizuje naučne konferencije povodom naučnih projekata u kojima učestvuje akademsko osoblje Fakulteta, objavljuje naučne monografije, udžbenike i priručnike naših nastavnika i saradnika itd.
UPRAVLJANJE FAKULTETOM
Organi Fakulteta su Naučno-nastavno vijeće kao stručni organ, i dekan, kao organ rukovođenja. Naučno-nastavno vijeće čine nastavnici i saradnici koji su u radnom odnosu sa punim radnim vremenom na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu, a drže nastavu na Pravnom fakultetu, kao i predstavnici studenata svih ciklusa studija, kojih ne može biti manje od 15% od ukupnog broja članova Vijeća. U ovom trenutku, Naučno-nastavno vijeće Pravnog fakulteta broji 26 članova.
Funkciju Dekana Pravnog fakulteta obavlja prof. dr Goran Marković, a funkcije prodekana prof. dr Dimitrije Ćeranić – prodekan za naučno-istraživački rad i doc. dr Sanja Golijanin – prodekan za nastavu.
Sekretar Fakulteta je Vera Šehovac, ma.
Predstavnik Pravnog fakulteta u Senatu Univerziteta u Istočnom Sarajevu, koji čine rektor, prorektori, dekani fakulteta, direktori naučnoistraživačkih instituta i studenti, trenutno je prof. dr Goran Marković.
STUDIJSKI PROGRAMI:
- Silabusi za prvi ciklus studija
- Nastavni plan 2022-23
- Nastavni plan 2012-13
- Nastavni plan 2010-11
- Nastavni plan 2009 - 10
- Nastavni plan 2007 - 08
- Nastavni plan 2007- 08 i 2008-09
ISTORIJAT PRAVNOG FAKULTETA
OSNIVANJE I RAD PRAVNOG FAKULTETA DO 1992. GODINE
Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu osnovan je Zakonom o Pravnom fakultetu, koji je Narodna skupština Narodne Republike Bosne i Hercegovine usvojila 20. avgusta 1946. godine. To je bio prvi fakultet u Bosni i Hercegovini, koji će tri godine kasnije, nakon osnivanja Univerziteta u Sarajevu, ući u njegov sastav.
Prvi dekan Pravnog fakulteta, koji je tu dužnost vršio do 1949. godine, bio je prof. dr Aleksandar Vasiljevič Solovjev, koji je predavao Istoriju države i prava Jugoslavije. Osim njega, na Pravnom fakultetu tokom prve četiri godine njegovog postojanja, počeli su da drže nastavu sljedeći profesori:
- prof. dr Hamdija Ćemerlić, koji je predavao Ustavno pravo i Istoriju narodne vlasti;
- prof. dr Miloš Bajić, na predmetima Rimsko pravo i Opšta istorija države i prava;
- prof. dr Milivoje Erić, na predmetu Politička ekonomija;
- prof. dr Vojislav Spaić, koji je predavao Građansko pravo;
- prof. dr Stevan Jakšić, predavao Obligaciono pravo;
- prof. dr Dragomir Krndija, predavao Političku ekonomiju;
- prof. dr Ananije Ilić, predavao Privredno pravo;
- prof. dr Boško Perić, predavao Radno pravo;
- prof. dr Aleksandar Stajić, predavao Krivično pravo;
- prof. dr Alija Silajdžić, predavao Nasljedno i Porodično pravo;
- prof. dr Branimir Janković, predavao Međunarodno javno pravo;
- prof. dr Vlado Jokanović, predavao Teoriju države i prava, Istoriju pravnih i političkih doktrina i Opštu sociologiju;
- prof. dr Samuel Kamhi, predavao Građansko procesno pravo;
- prof. dr Đorđo Samardžić, predavao Opštu istoriju države i prava;
- prof. dr Avdo Sućeska, predavao Istoriju države i prava naroda FNRJ.
Na Fakultetu je od 1946. do 1992. godine, u dužem ili kraćem vremenskom periodu, radilo 56 nastavnika i 31 saradnik. U različitim periodima do 1992. godine, na Fakultetu je predavalo sedam članova Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, od kojih su pet bili redovni (Hamdija Ćemerlić, Stjepan Lovrenović, Vojislav Spaić, Avdo Sućeska i Slavica Krneta) i dva dopisni članovi (Mustafa Kamarić i Vlado Jokanović).
U prvu godinu studija školske 1946/1947. godine upisana su 334 studenta, a na Fakultetu je do 1992. godine diplomiralo oko 9200 studenata. Nastava se do 1965. godine izvodila samo na osnovnom studiju, nakon čega je donesena odluka o osnivanju postdiplomskog studija. Do 1992. godine, magistarski rad su odbranila 53, a doktorsku tezu 48 kandidata.
Na Fakultetu su osnovani i Kriminološki institut (1955. godine), Opšti seminar za građansko pravo (1959. godine) i Centar za naučno-istraživački rad (1984. godine), čime su stvorene nove mogućnosti za sistematski i intenzivniji razvoj nastavno-naučnog rada. S tim ciljem, 1949. godine pokrenut je časopis „Istorijsko-pravni zbornik“ koji je 1952. godine prerastao u „Godišnjak Pravnog fakulteta u Sarajevu“, koji je nastavio izlaženje u kontinuitetu, a u kome su radove objavljivali ugledni naučni i stručni radnici sa Pravnog fakulteta, drugih fakulteta i institucija.
Pravni fakultet je školovao generacije pravnika ne samo u svom sjedištu, već i u odјeljenjima u Banjoj Luci, Mostaru, Zenici i Doboju. Od ovih odјeljenja, tri (u Banjoj Luci, Mostaru i Zenici) vremenom su postali posebni fakulteti, u sastavu univerziteta osnovanih u ovim gradovima, dok je odјeljenje u Doboju funkcionisalo do početka rata u Bosni i Hercegovini. Na ovim odјeljenjima (sa izuzetkom Banje Luke) u periodu od 1975. do 1990. godine diplomiralo je 870 studenata.
NASTAVAK RADA FAKULTETA U SASTAVU UNIVERZITETA U ISTOČNOM SARAJEVU
Nakon početka rata u Bosni i Hercegovini, 1992. godine, znatan dio nastavnika i saradnika Pravnog fakulteta u Sarajevu napustio je grad, a time i instituciju u kojoj su dotad radili. Jedan dio njih napustio je zemlju, dok je drugi nastavio život i rad u Republici Srpskoj. Taj dio nastavnika i saradnika Pravnog fakulteta u Sarajevu produžio je nastavno-naučni rad na Ilidži, gdje je Pravni fakultet u početku bio smješten.
Narodna skupština Republike Srpske 14. septembra 1992. godine donijela je Odluku o izdvajanju visokoškolskih ustanova iz Univerziteta u Sarajevu i njihovom udruživanju u Univerzitet u Sarajevu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 17/92). Ministarstvo obrazovanja, nauke i kulture Republike Srpske je 30. novembra 1994. godine utvrdilo da Pravni fakultet ispunjava uslove za rad i donijelo rješenje kojim mu se odobrava rad. Za v.d. dekana imenovan je prof. dr Bogdan Loza, a sjedište Fakulteta je locirano u Ilidži.
Pravni fakultet je od 1994. do 1996. godine radio na Ilidži, da bi, na osnovu Odluke Vijeća Univerziteta od 23. maja 1996. godine, sjedište Fakulteta bilo premješteno na Pale. Nastava na Ilidži odvijala se u prostorijama Hotela „Srbija“, a na Palama u prostorijama fabrike „Famos“. Uslovi za rad bili su naročito teški prvih godina nakon obnove rada, kada se nastava odvijala u neposrednoj blizini fronta, u ratom opustošenom i podijeljenom gradu. Materijalni stimulans u to vrijeme nije igrao nikakvu ulogu u opredјeljivanju nastavnika da drže nastavu na Pravnom fakultetu, već su moralni razlozi bili od primarnog značaja.
Od 2004. godine, Pravni fakultet je smješten u novoj petospratnoj zgradi koja je sagrađena i opremljena uz pomoć Vlade Republike Srpske, a projektovana je tako da zadovoljava potrebe odvijanja nastavnog procesa.
Od 1999. godine, nastava se izvodi i u Odјeljenju Pravnog fakulteta u Bijeljini, do 2010. godine u prostorijama Osnovne škole „Sveti Save“, a nakon toga u Centru za visoko obrazovanje. Veliku moralnu i materijalnu podršku radu Odјeljenja tokom ovih godina davali su organi Grada Bijeljina. Pravni fakultet, u školskoj 2010/2011. godini, otvorio je još jedno odјeljenje, u Srebrenici, u kome je nastava držana do 2019. godine.
U periodu od 1994. godine pa do 2022. godine, upisano je 29 generacija studenata na osnovnom studiju odnosno prvom ciklusu studija, i 16 generacija studenata na poslijediplomskom odnosno drugom ciklusu studija.