UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVU

PRAVNI FAKULTET ISTOČNO SARAJEVO

PALE

  JAVNA ODBRANA ZAVRŠNOG MASTER RADA KANDIDATA MLADENA TOMIĆA

U Palama, 15. 6. 2023. godine sa početkom u 13.00 časova, u prostorijama Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu, održana je javna odbrana završnog master rada kandidata Mladena Tomića, dipl. pravnika  pod nazivom ''Pojam i položaj žrtve u pravnom sistemu Bosne i Hercegovine''.

Komisiju za odbranu ovog završnog master rada činili su:

• Akademik dr Miodrag Simović, redovni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Banja Luci u penziji i sudija Ustavnog suda Bosne i Hercegovine u penziji – predsjednik Komisije;
• dr Uroš Pena, redovni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu – član Komisije;
• dr Mladenka Govedarica, vanredni profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu – mentor i član Komisije.

Pored članova Komisije, ovoj odbrani su prisustvovali i najbliži srodnici i prijatelji kandidata.

Razvoj međunarodnopravnih standarda koji se odnose na ostvarenje prava žrtve na naknadu štete, pokazuje da je njihova praktična primjena veoma problematična, jer žrtve imaju marginalni položaj u krivičnom postupku. Postojanje obaveze država da pruže reputacije kada su odgovorne za teška kršenja ljudskih prava je nesporno prema međunarodnom pravu, a ugrađeno je i u domaće zakonodavstvo Bosne i Hercegovine. Međutim, u većini slučajeva, žrtve nisu svjesne svog prava na podnošenje zahtjeva za kompenzaciju od počinilaca, i o tome kako funkcioniše procedura oko ostvarenja tih prava, te nisu propisno obaviještene o postojanju i funkcionisanju procedura za ostvarenje svojih prava. Žrtve koje svjedoče na suđenju nisu automatski uključene u one koji se obavještavaju o donošenju odluke koja ih upućuje na parnični postupak u pogledu kompenzacije. Iako sud može dodijeliti kompenzaciju oštećenoj strani, to je diskreciono pravo koje zavisi od inicijative nadležnog tužioca. Može se vidjeti da je u Bosni i Hercegovini oblast zaštite i podrške žrtvama uređena zakonima na državnom i na entitetskim nivoima, te u raznim međunarodnim dokumentima. U jugoslovenskom krivičnom zakonodavstvu umjesto pojma ''žrtva''  korišten je pojam ''pasivni subjekat krivičnog djela – u krivičnopravnom smislu, odnosno ''oštećeni'' – u smislu krivičnog procesnog prava. Posljednja reforma krivičnog zakonodavstva u Bosni i Hercegovini koja se desila 2003. godine i koja je imala za cilj usklađivanje domaćeg krivičnog zakonodavstva sa međunarodnim standardima o ljudskim pravima, kao prihvatanje iskustava drugih zemalja u borbi protiv savremenih oblika kriminaliteta. Zakon o krivičnom postupku Republike Srpske upotrebljava naziv ''oštećeni'' a isti slučaj je i sa Krivičnom zakonikom Republike Srpske. Jedini zakon u Republici Srpskoj koji definiše pojam žrtve je Zakon o zaštiti civilnih žrtava rata. Praktični cilj ovog rada jeste spoznaja pojma i pravne prirode žrtve i spoznaja mogućih pravaca mijenjanja određenih zakonskih rješenja za koje smatramo da su nepotpuna i neadekvatna. Posebno dolazi do izražaja komparativna koja naročito dobija na značaju u sagledavanju i upoređivanju rješenja krivičnih zakonodavstava koja se odnose na zaštitu i pomoć žrtvama.

Na osnovu svega navedenog, komisija zauzela stav da je riječ da o veoma kompleksnoj, aktuelnoj ali i neistraženoj temi kojoj treba posvetiti znatno više pažnje u pravnoj nauci i praksi. Aktuelnost ove teme proističe i iz ovog vremena, u kojem se javlja sve veći i veći broj slučajeva gdje žrtva i njen položaj dobija sve veći značaj u pravnom sistemu Bosne i Hercegovine. Komisija je konstatovala da je riječ o odličnom kandidatu iz čijeg znanja i truda je i proistekao jedan ovako visokokvalitetan završni master rad, koji je ocijenila sa visokom ocjenom, čime je Mladen Tomić uspješno okončao odbranu svog master rada i zasluženo stekao  akademsko zvanje mastera prava.